Jo Bokma: ...'het oog... heeft dus is een rond, glasvormig lichaam. Aan de voorkant zit het hoornvlies, dat is een vrij sterk vlies, dat kan heel wat hebben. Je hoofd wordt helemaal... volkomen vastgezet... je mag niet...absoluut niet bewegen.... En het danst een beetje nu... en dat zie je op het beeld natuurlijk en dat is een groot bezwaar... dus als je dit werk wilt doen... Het is al moeilijk om steunend met je ellebogen en dan is het al... heel erg moeilijk...om de camera stil te houden... Want dat is enorm belangrijk. De camera stil en het object mag bewegen! Men begint een gangetje te graven onder het hoornvlies, dus boven de wallen. Men graaft onder het hoornvlies door, achter de... iris om... en men komt dus terecht achter de lens. ... het is toch veel prettiger dan dat je... eigenlijk... door de lens moet kijken..., en... want je hebt nu veel meer overzicht. Die lens moet dan verwijderd worden... vernietigd worden.... verbrijzeld worden. Maar,... en je moet de camera voor je gezicht houden hè? dat is het probleem... Laten we zeggen, iets om je schouders... dat kan niet, denk ik. De kapotte lens die wordt weggezogen door dat tunneltje dat we gegraven hebben en dan ligt er klaar een nieuwe lens, een kunstlens... Die ligt opgerold en die wordt opgerold door dat... dat gegraafde tunneltje wordt die voorzichtig gebracht waar de lens heeft gezeten...voor de pupil hè. De pupil is het gat eigenlijk… in de… achter de lens. Dus de lens wordt daar weer voorzichtig met die spiertjes verbonden. De tweede keer… toen bij het graafwerk van het tunneltje waren er problemen. De graafmachine deed het niet meer en die moest worden vervangen. Dat heeft toen een minuut of zeven… heeft dat geduurd en dat heeft toch een beetje consequenties gehad, want die operatie werd alles verbonden. Ik heb dus een vierentwintig uur… mocht ik niet kijken en ik moest de andere dag… moest ik terug komen en toen is het gecontroleerd en toen bleek het wel goed te zijn, alleen ik heb wekenlang moeten wachten voordat eigenlijk het gezichtsvermogen van dat oog weer normaal was.'   

Jo Bokma (Leeuwarden 1913 - Amsterdam 2008) in de videofilm ‘De ogen van Jo’ (2003)

Wieke Terpstra  

(was te zien van 12 t/m 30 nov. 2003 bij 'de stand van zaken - deel 2' (groepstentoonstelling), Stroom hcbk  Den Haag)